EMPERYALİZMLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDEKİ DERNEKLER
İNGİLİZ MUHİPLER CEMİYETİ (İNGİLİZ SEVENLER DERNEĞİ)
Damat Ferit ve Danıştay’ın eski Başkanı Sait Molla yönetim kurulunda görülmemesine karşın derneğin asıl kurucuları ve yönlendiricileridir. Derneğin daha sonra da başkanlığını da üstlenen Sait Molla, bu çalışmalarını, Rahip Frew ile birlikte yürütmüştür.
Sait Molla, Türkiye’de İngiliz Muhipler Cemiyeti’ni, tam Lloyd George’nin Amerikan Devlet Başkanı Wilson ve Clemenceau ile birlikte Yunanistan’ın İzmir’e asker çıkarmasını onaylayarak Türk Ulusuna darbelerin en korkuncunu vurduğu bir zamanda kurdu.
Asker ve sivil her kesimden üst düzey yöneticiler de bu derneğe katılmışlardı. Hürriyet ve İtilaf Partisi Başkanı Sadık, eski Bakanlardan Memduh Paşa ve Abdullah Bey, Yargıtay Başkanı Ali Rüştü, Danıştay eski üyelerinden Nazif Sururi, Belediye Başkanı (Şehremini) Dr. Cemil Topuzlu, eski elçi ve konsoloslardan Sadrettin ve Cafer, Padişahın özel doktoru emekli General Arif, emekli Albay Sermet, Ankara eski Defterdarı Neşet, Tüccar Nuri, Tevfik Çenan, Yazar Abdullah Zühtü ve Ekrem Bey’lerle Osmanlı Basımevi Müdürü Saim de derneğe katılanlar arasındaydı.
Yayımlanan bildiride Derneğin amacı; “Toprak bütünlüğünü ve ulusal varlığı korumak çerçevesinde uyum sağlamak için kamuoyunu aynı amaçla toplamak ve birleştirmek” diye belirtilmişti. Derneğin siyasetle ilgisinin bulunmadığı da özellikle vurgulandıktan sonra bildiride;
“Yönetimi altında milyonlarca Müslüman halk bulunan yüce İngiltere hükümeti ile Osmanlı Saltanatı arasında yüzyıllardan bu yana süre gelen içtenlikli dostluğun devam ettirilmesi, güçlendirilmesi İslamiyet’in yararına çok önemli bir sorun olduğu halde, ‘Hükümeti ele geçiren serseriler tarafından aksine bir siyaset izlenerek, İngiltere ve eski dostlarımız Fransa, ABD ve İtalya’ya karşı savaşa girilmiştir.
İki ulus arasındaki dostluğu canlandırıp güçlendirmek ve İngiltere’nin dostça yardımıyla Osmanlı ülkelerinin birliğini ve haklarını sağlamak için derneğe İngiliz Muhipler adı verilmiştir. Bu nedenle derneğe ancak ‘soylu İngiliz kavmine’ sevgisini açıklayanlar üye olabilecekler, savaşa ya da savaş yıllarında yapılan kötülüklere neden olanlar kabul edilmeyeceklerdir.” denilmektedir.
Derneğin kuruluşundan 14 ay sonra 16 Temmuz 1920’de yapılan yıllık toplantısında yönetim kurulunda büyük değişikliğe gidilmiştir. Bu genel kurulda Sait Molla Birinci Başkanlığı üstlenirken, Onursal Başkanlığa Ziraat Bankası Genel Müdürü Şevket, İkinci Başkanlığa Kurmay Subay Enver Bey getirilmişti. Ali Kemal, İçişleri Bakanı, Mehmet Ali, Adalet Bakanı Ali Rüştü, İstanbul Valisi Abdullah, Posta Telgraf Genel Müdürü R. Halit Koray, Âyan üyeleri Rıza Tevfik, Aristidi ve Azaryan da yönetimde görev almışlardı. Böylece İngiliz Sevenler, tam anlamıyla hükümet üyeleriyle üst düzey yöneticilerin ve azınlık temsilcilerinin birleştiği bir örgüte dönüşmüştü.
Dernek İstanbul dışında da şubeler açmaya yönelmişti. 23 Mayıs 1919’da Sait Molla imzasıyla belediyelere gönderilen bir genelgede derneğe üye yazılması istenmişti. Böylece, Konya, Ankara, Çorlu ve daha başka yerlerde şubeler açılmıştı. Ankara Valisi Muhittin Paşa da derneğin gelişmesi için destek vermiş, Ankaralıların kurmuş oldukları Ulusal Direnç (Azm-i Milli) Derneğini engellemeye çalışmıştı.
İngiliz Sevenler Derneği “Mütareke basınının” yayın organlarında görüşlerini kolayca sergileyebiliyordu. Sait Molla, Yeni İstanbul’da yazıyor, R. Cevat Alemdar’da, Ali Kemal’de Peyam’da, derneği savunuyorlardı. Alemdar gazetesi, Türk Halkının İngilizlerin siyasal desteğini istediğini istediğine ilişkin bir metin için imza kampanyası bile açmıştı. 28 Mayıs’ta dernek adına Adil ve Şevket Bey’ler İngiliz temsilciliğinde Ryan’ı ziyaret ederek, İngiltere’nin desteğini sağlamak için neler yapılması gerektiğini sormuşlardı.
Derneğin Anadolu’da örgütlenme girişimi, Karabekir’in bir telgrafı üzerine M. Kemal’in vilayetlerle kurduğu ilişki sonunda, etkisiz kalmıştı. M. Kemal, Havza’da iken 26 Mayıs 1919’da vali ve mutasarrıflara gönderdiği bir telgrafla “Ulusun böyle bilinmeyen kişilerce tutarsız maceralara sürüklenmesinin” doğuracağı sakıncalara dikkatleri çekmiş ve bu tür girişimlerin önemsenmemesini, ulusun ve ülkenin esenliği için tavsiye etmişti.
Manda ve koruma isteklerinin Sivas Kongresinde reddolunması, İngiliz Sevenlerin etkinliğini azaltmıştı. Bir süre sonra Sait Molla ile Frew arasındaki mektuplar ele geçirilince, Temsilciler Kurulu daha etkin önlemler alma yoluna gitmişti. Dernek Anadolu’daki şubelerini kapatmak zorunda kalmış ancak İstanbul’da Kuvayı Milliye aleyhindeki çalışmalarını sürdürmüştü. Dernek, son Mebuslar Meclisi’nin kapatılmasında ve Malta’ya sürülenlere ilişkin listelerin düzenlenmesinde de etkili olmuştu.
Sait Molla işbirliği yaptıkları Hürriyet ve İtilaf Partisinden ayrılmış, 19 Ekim 1921’de Derneğin düzenlediği yeni bir kongrede, yeniden başkan seçilmişti. Böylece İngiliz Muhipler Derneği varlığını Kurtuluş Savaşı sonlarına dek sürdürmüştü. Sait Molla, R. Halit Koray, R. Cevat Ulunay “150’likler” listesine konulup yurt dışına çıkarılırken, üyelerden bir kısmı hakkında soruşturma açılmış ve çeşitli cezalara çarptırılmıştı[i].
İngiliz Muhipler Derneği, Padişahın çevresindeki feodal-dinci çevrelerde de kök saldı. Derneğin başlıca temsilcilerinden biri Dâhiliye Nazırı, Abdülhamit II’nin eski bir hafiyesi Ali Kemal, “Türkiye’nin kendi kendisini yönetemeyeceğini, işgal orduları ile birlikte uygarlığın gelmekte olduğunu” söylemekten yorulmuyordu.
…Türk olmayan kompradorlar, Ermeni, Rum ve Yahudi tüccarlar, Türkiye’nin tamamen parçalanmasından başka bir şey istemiyorlardı. Türk kompradorları, imparatorluğun ayakta kalabilmesi için yabancı mandası uğrunda çalışan partileri destekliyorlardı[ii].
Refi Cevat 21 Mayıs 1919 günlü Alemdar gazetesinde, “İngilizleri istiyoruz” başlıklı yazısında, “O güne gelinceye dek Türkleri birçok siyasal çalkantılardan kurtaran İngilizler İzmir’in işgali çıkmazından da elimizden tutarak kurtaracaklar”görüşünü savunuyordu. R. Cevat’a göre; “Çağdaş düşünce ile donatılmış bir Türkiye ancak İngiltere’nin desteği ile gerçekleşebilirdi”. Gazete İngiliz Muhipler Derneği’ne ilişkin haberleri de duyuruyordu.
Sultan’ın İngiliz dostluğuna kur yapmak için kullandığı başkişi Sait Molla idi. Molla hedefine iki yoldan, bir gazete ve bir dernek aracılığıyla varmak istiyordu.Kurtuluşu İngiltere’nin mandasında bulan İngiliz Muhipler Cemiyeti, 20 Mayıs 1919’da başta Hükümet Başkanı Damat Ferit olmak üzere Sait Molla, gibi kişilerin kurduğu işbirlikçi bir dernektir.
Gotthard Jaeschke
Damat Ferit ve Danıştay’ın eski Başkanı Sait Molla yönetim kurulunda görülmemesine karşın derneğin asıl kurucuları ve yönlendiricileridir. Derneğin daha sonra da başkanlığını da üstlenen Sait Molla, bu çalışmalarını, Rahip Frew ile birlikte yürütmüştür.
Sait Molla, Türkiye’de İngiliz Muhipler Cemiyeti’ni, tam Lloyd George’nin Amerikan Devlet Başkanı Wilson ve Clemenceau ile birlikte Yunanistan’ın İzmir’e asker çıkarmasını onaylayarak Türk Ulusuna darbelerin en korkuncunu vurduğu bir zamanda kurdu.
Asker ve sivil her kesimden üst düzey yöneticiler de bu derneğe katılmışlardı. Hürriyet ve İtilaf Partisi Başkanı Sadık, eski Bakanlardan Memduh Paşa ve Abdullah Bey, Yargıtay Başkanı Ali Rüştü, Danıştay eski üyelerinden Nazif Sururi, Belediye Başkanı (Şehremini) Dr. Cemil Topuzlu, eski elçi ve konsoloslardan Sadrettin ve Cafer, Padişahın özel doktoru emekli General Arif, emekli Albay Sermet, Ankara eski Defterdarı Neşet, Tüccar Nuri, Tevfik Çenan, Yazar Abdullah Zühtü ve Ekrem Bey’lerle Osmanlı Basımevi Müdürü Saim de derneğe katılanlar arasındaydı.
Yayımlanan bildiride Derneğin amacı; “Toprak bütünlüğünü ve ulusal varlığı korumak çerçevesinde uyum sağlamak için kamuoyunu aynı amaçla toplamak ve birleştirmek” diye belirtilmişti. Derneğin siyasetle ilgisinin bulunmadığı da özellikle vurgulandıktan sonra bildiride;
“Yönetimi altında milyonlarca Müslüman halk bulunan yüce İngiltere hükümeti ile Osmanlı Saltanatı arasında yüzyıllardan bu yana süre gelen içtenlikli dostluğun devam ettirilmesi, güçlendirilmesi İslamiyet’in yararına çok önemli bir sorun olduğu halde, ‘Hükümeti ele geçiren serseriler tarafından aksine bir siyaset izlenerek, İngiltere ve eski dostlarımız Fransa, ABD ve İtalya’ya karşı savaşa girilmiştir.
İki ulus arasındaki dostluğu canlandırıp güçlendirmek ve İngiltere’nin dostça yardımıyla Osmanlı ülkelerinin birliğini ve haklarını sağlamak için derneğe İngiliz Muhipler adı verilmiştir. Bu nedenle derneğe ancak ‘soylu İngiliz kavmine’ sevgisini açıklayanlar üye olabilecekler, savaşa ya da savaş yıllarında yapılan kötülüklere neden olanlar kabul edilmeyeceklerdir.” denilmektedir.
Derneğin kuruluşundan 14 ay sonra 16 Temmuz 1920’de yapılan yıllık toplantısında yönetim kurulunda büyük değişikliğe gidilmiştir. Bu genel kurulda Sait Molla Birinci Başkanlığı üstlenirken, Onursal Başkanlığa Ziraat Bankası Genel Müdürü Şevket, İkinci Başkanlığa Kurmay Subay Enver Bey getirilmişti. Ali Kemal, İçişleri Bakanı, Mehmet Ali, Adalet Bakanı Ali Rüştü, İstanbul Valisi Abdullah, Posta Telgraf Genel Müdürü R. Halit Koray, Âyan üyeleri Rıza Tevfik, Aristidi ve Azaryan da yönetimde görev almışlardı. Böylece İngiliz Sevenler, tam anlamıyla hükümet üyeleriyle üst düzey yöneticilerin ve azınlık temsilcilerinin birleştiği bir örgüte dönüşmüştü.
Dernek İstanbul dışında da şubeler açmaya yönelmişti. 23 Mayıs 1919’da Sait Molla imzasıyla belediyelere gönderilen bir genelgede derneğe üye yazılması istenmişti. Böylece, Konya, Ankara, Çorlu ve daha başka yerlerde şubeler açılmıştı. Ankara Valisi Muhittin Paşa da derneğin gelişmesi için destek vermiş, Ankaralıların kurmuş oldukları Ulusal Direnç (Azm-i Milli) Derneğini engellemeye çalışmıştı.
İngiliz Sevenler Derneği “Mütareke basınının” yayın organlarında görüşlerini kolayca sergileyebiliyordu. Sait Molla, Yeni İstanbul’da yazıyor, R. Cevat Alemdar’da, Ali Kemal’de Peyam’da, derneği savunuyorlardı. Alemdar gazetesi, Türk Halkının İngilizlerin siyasal desteğini istediğini istediğine ilişkin bir metin için imza kampanyası bile açmıştı. 28 Mayıs’ta dernek adına Adil ve Şevket Bey’ler İngiliz temsilciliğinde Ryan’ı ziyaret ederek, İngiltere’nin desteğini sağlamak için neler yapılması gerektiğini sormuşlardı.
Derneğin Anadolu’da örgütlenme girişimi, Karabekir’in bir telgrafı üzerine M. Kemal’in vilayetlerle kurduğu ilişki sonunda, etkisiz kalmıştı. M. Kemal, Havza’da iken 26 Mayıs 1919’da vali ve mutasarrıflara gönderdiği bir telgrafla “Ulusun böyle bilinmeyen kişilerce tutarsız maceralara sürüklenmesinin” doğuracağı sakıncalara dikkatleri çekmiş ve bu tür girişimlerin önemsenmemesini, ulusun ve ülkenin esenliği için tavsiye etmişti.
Manda ve koruma isteklerinin Sivas Kongresinde reddolunması, İngiliz Sevenlerin etkinliğini azaltmıştı. Bir süre sonra Sait Molla ile Frew arasındaki mektuplar ele geçirilince, Temsilciler Kurulu daha etkin önlemler alma yoluna gitmişti. Dernek Anadolu’daki şubelerini kapatmak zorunda kalmış ancak İstanbul’da Kuvayı Milliye aleyhindeki çalışmalarını sürdürmüştü. Dernek, son Mebuslar Meclisi’nin kapatılmasında ve Malta’ya sürülenlere ilişkin listelerin düzenlenmesinde de etkili olmuştu.
Sait Molla işbirliği yaptıkları Hürriyet ve İtilaf Partisinden ayrılmış, 19 Ekim 1921’de Derneğin düzenlediği yeni bir kongrede, yeniden başkan seçilmişti. Böylece İngiliz Muhipler Derneği varlığını Kurtuluş Savaşı sonlarına dek sürdürmüştü. Sait Molla, R. Halit Koray, R. Cevat Ulunay “150’likler” listesine konulup yurt dışına çıkarılırken, üyelerden bir kısmı hakkında soruşturma açılmış ve çeşitli cezalara çarptırılmıştı[i].
İngiliz Muhipler Derneği, Padişahın çevresindeki feodal-dinci çevrelerde de kök saldı. Derneğin başlıca temsilcilerinden biri Dâhiliye Nazırı, Abdülhamit II’nin eski bir hafiyesi Ali Kemal, “Türkiye’nin kendi kendisini yönetemeyeceğini, işgal orduları ile birlikte uygarlığın gelmekte olduğunu” söylemekten yorulmuyordu.
…Türk olmayan kompradorlar, Ermeni, Rum ve Yahudi tüccarlar, Türkiye’nin tamamen parçalanmasından başka bir şey istemiyorlardı. Türk kompradorları, imparatorluğun ayakta kalabilmesi için yabancı mandası uğrunda çalışan partileri destekliyorlardı[ii].
Refi Cevat 21 Mayıs 1919 günlü Alemdar gazetesinde, “İngilizleri istiyoruz” başlıklı yazısında, “O güne gelinceye dek Türkleri birçok siyasal çalkantılardan kurtaran İngilizler İzmir’in işgali çıkmazından da elimizden tutarak kurtaracaklar”görüşünü savunuyordu. R. Cevat’a göre; “Çağdaş düşünce ile donatılmış bir Türkiye ancak İngiltere’nin desteği ile gerçekleşebilirdi”. Gazete İngiliz Muhipler Derneği’ne ilişkin haberleri de duyuruyordu.
Sultan’ın İngiliz dostluğuna kur yapmak için kullandığı başkişi Sait Molla idi. Molla hedefine iki yoldan, bir gazete ve bir dernek aracılığıyla varmak istiyordu.Kurtuluşu İngiltere’nin mandasında bulan İngiliz Muhipler Cemiyeti, 20 Mayıs 1919’da başta Hükümet Başkanı Damat Ferit olmak üzere Sait Molla, gibi kişilerin kurduğu işbirlikçi bir dernektir.
Gotthard Jaeschke
Damat Ferit ve Danıştay’ın eski Başkanı Sait Molla yönetim kurulunda görülmemesine karşın derneğin asıl kurucuları ve yönlendiricileridir. Derneğin daha sonra da başkanlığını da üstlenen Sait Molla, bu çalışmalarını, Rahip Frew ile birlikte yürütmüştür.
Sait Molla, Türkiye’de İngiliz Muhipler Cemiyeti’ni, tam Lloyd George’nin Amerikan Devlet Başkanı Wilson ve Clemenceau ile birlikte Yunanistan’ın İzmir’e asker çıkarmasını onaylayarak Türk Ulusuna darbelerin en korkuncunu vurduğu bir zamanda kurdu.
Asker ve sivil her kesimden üst düzey yöneticiler de bu derneğe katılmışlardı. Hürriyet ve İtilaf Partisi Başkanı Sadık, eski Bakanlardan Memduh Paşa ve Abdullah Bey, Yargıtay Başkanı Ali Rüştü, Danıştay eski üyelerinden Nazif Sururi, Belediye Başkanı (Şehremini) Dr. Cemil Topuzlu, eski elçi ve konsoloslardan Sadrettin ve Cafer, Padişahın özel doktoru emekli General Arif, emekli Albay Sermet, Ankara eski Defterdarı Neşet, Tüccar Nuri, Tevfik Çenan, Yazar Abdullah Zühtü ve Ekrem Bey’lerle Osmanlı Basımevi Müdürü Saim de derneğe katılanlar arasındaydı.
Yayımlanan bildiride Derneğin amacı; “Toprak bütünlüğünü ve ulusal varlığı korumak çerçevesinde uyum sağlamak için kamuoyunu aynı amaçla toplamak ve birleştirmek” diye belirtilmişti. Derneğin siyasetle ilgisinin bulunmadığı da özellikle vurgulandıktan sonra bildiride;
“Yönetimi altında milyonlarca Müslüman halk bulunan yüce İngiltere hükümeti ile Osmanlı Saltanatı arasında yüzyıllardan bu yana süre gelen içtenlikli dostluğun devam ettirilmesi, güçlendirilmesi İslamiyet’in yararına çok önemli bir sorun olduğu halde, ‘Hükümeti ele geçiren serseriler tarafından aksine bir siyaset izlenerek, İngiltere ve eski dostlarımız Fransa, ABD ve İtalya’ya karşı savaşa girilmiştir.
İki ulus arasındaki dostluğu canlandırıp güçlendirmek ve İngiltere’nin dostça yardımıyla Osmanlı ülkelerinin birliğini ve haklarını sağlamak için derneğe İngiliz Muhipler adı verilmiştir. Bu nedenle derneğe ancak ‘soylu İngiliz kavmine’ sevgisini açıklayanlar üye olabilecekler, savaşa ya da savaş yıllarında yapılan kötülüklere neden olanlar kabul edilmeyeceklerdir.” denilmektedir.
Derneğin kuruluşundan 14 ay sonra 16 Temmuz 1920’de yapılan yıllık toplantısında yönetim kurulunda büyük değişikliğe gidilmiştir. Bu genel kurulda Sait Molla Birinci Başkanlığı üstlenirken, Onursal Başkanlığa Ziraat Bankası Genel Müdürü Şevket, İkinci Başkanlığa Kurmay Subay Enver Bey getirilmişti. Ali Kemal, İçişleri Bakanı, Mehmet Ali, Adalet Bakanı Ali Rüştü, İstanbul Valisi Abdullah, Posta Telgraf Genel Müdürü R. Halit Koray, Âyan üyeleri Rıza Tevfik, Aristidi ve Azaryan da yönetimde görev almışlardı. Böylece İngiliz Sevenler, tam anlamıyla hükümet üyeleriyle üst düzey yöneticilerin ve azınlık temsilcilerinin birleştiği bir örgüte dönüşmüştü.
Dernek İstanbul dışında da şubeler açmaya yönelmişti. 23 Mayıs 1919’da Sait Molla imzasıyla belediyelere gönderilen bir genelgede derneğe üye yazılması istenmişti. Böylece, Konya, Ankara, Çorlu ve daha başka yerlerde şubeler açılmıştı. Ankara Valisi Muhittin Paşa da derneğin gelişmesi için destek vermiş, Ankaralıların kurmuş oldukları Ulusal Direnç (Azm-i Milli) Derneğini engellemeye çalışmıştı.
İngiliz Sevenler Derneği “Mütareke basınının” yayın organlarında görüşlerini kolayca sergileyebiliyordu. Sait Molla, Yeni İstanbul’da yazıyor, R. Cevat Alemdar’da, Ali Kemal’de Peyam’da, derneği savunuyorlardı. Alemdar gazetesi, Türk Halkının İngilizlerin siyasal desteğini istediğini istediğine ilişkin bir metin için imza kampanyası bile açmıştı. 28 Mayıs’ta dernek adına Adil ve Şevket Bey’ler İngiliz temsilciliğinde Ryan’ı ziyaret ederek, İngiltere’nin desteğini sağlamak için neler yapılması gerektiğini sormuşlardı.
Derneğin Anadolu’da örgütlenme girişimi, Karabekir’in bir telgrafı üzerine M. Kemal’in vilayetlerle kurduğu ilişki sonunda, etkisiz kalmıştı. M. Kemal, Havza’da iken 26 Mayıs 1919’da vali ve mutasarrıflara gönderdiği bir telgrafla “Ulusun böyle bilinmeyen kişilerce tutarsız maceralara sürüklenmesinin” doğuracağı sakıncalara dikkatleri çekmiş ve bu tür girişimlerin önemsenmemesini, ulusun ve ülkenin esenliği için tavsiye etmişti.
Manda ve koruma isteklerinin Sivas Kongresinde reddolunması, İngiliz Sevenlerin etkinliğini azaltmıştı. Bir süre sonra Sait Molla ile Frew arasındaki mektuplar ele geçirilince, Temsilciler Kurulu daha etkin önlemler alma yoluna gitmişti. Dernek Anadolu’daki şubelerini kapatmak zorunda kalmış ancak İstanbul’da Kuvayı Milliye aleyhindeki çalışmalarını sürdürmüştü. Dernek, son Mebuslar Meclisi’nin kapatılmasında ve Malta’ya sürülenlere ilişkin listelerin düzenlenmesinde de etkili olmuştu.
Sait Molla işbirliği yaptıkları Hürriyet ve İtilaf Partisinden ayrılmış, 19 Ekim 1921’de Derneğin düzenlediği yeni bir kongrede, yeniden başkan seçilmişti. Böylece İngiliz Muhipler Derneği varlığını Kurtuluş Savaşı sonlarına dek sürdürmüştü. Sait Molla, R. Halit Koray, R. Cevat Ulunay “150’likler” listesine konulup yurt dışına çıkarılırken, üyelerden bir kısmı hakkında soruşturma açılmış ve çeşitli cezalara çarptırılmıştı[i].
İngiliz Muhipler Derneği, Padişahın çevresindeki feodal-dinci çevrelerde de kök saldı. Derneğin başlıca temsilcilerinden biri Dâhiliye Nazırı, Abdülhamit II’nin eski bir hafiyesi Ali Kemal, “Türkiye’nin kendi kendisini yönetemeyeceğini, işgal orduları ile birlikte uygarlığın gelmekte olduğunu” söylemekten yorulmuyordu.
…Türk olmayan kompradorlar, Ermeni, Rum ve Yahudi tüccarlar, Türkiye’nin tamamen parçalanmasından başka bir şey istemiyorlardı. Türk kompradorları, imparatorluğun ayakta kalabilmesi için yabancı mandası uğrunda çalışan partileri destekliyorlardı[ii].
Refi Cevat 21 Mayıs 1919 günlü Alemdar gazetesinde, “İngilizleri istiyoruz” başlıklı yazısında, “O güne gelinceye dek Türkleri birçok siyasal çalkantılardan kurtaran İngilizler İzmir’in işgali çıkmazından da elimizden tutarak kurtaracaklar”görüşünü savunuyordu. R. Cevat’a göre; “Çağdaş düşünce ile donatılmış bir Türkiye ancak İngiltere’nin desteği ile gerçekleşebilirdi”. Gazete İngiliz Muhipler Derneği’ne ilişkin haberleri de duyuruyordu.
fethi karaduman
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder